چرا جای «روز ملی مرتع و مرتع داری» در تقویم کشور خالی است؟

به گزارش ایرنا، بهار فصل رویش گیاهان است و سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری به دنبال ثبت و نامگذاری بیست و پنجم اردیبهشت به عنوان «روز مرتع و مرتع داری» در تقویم رسمی جمهوری اسلامی ایران است تا اهمیت مرتع در حفظ محیط زیست، تامین امنیت غذایی و اشتغالزایی بیش از پیش بر همگان آشکار شود.

پیشنهاد نامگذاری 25 اردیبهشت به عنوان«روز ملی مرتع و مرتعداری» در شورای فرهنگ عمومی مطرح شد و انتظار می رود در تقویم رسمی کشور نیز گنجانده شود.

همزمانی این بازه زمانی با آغاز فصل کوچ عشایر از مناطق قشلاقی جنوب کشور به مناطق ییلاقی مرکزی و شمالی، فصل چرای دام، بهره برداری از گیاهان دارویی و شکوفایی طبیعت از دلایل نامگذاری 25 اردیبهشت به نام روز مرتع بیان شده است.

هدف از نام گذاری 25 اردیبهشت به نام روز مرتع نیز افزایش آگاهی عمومی، جلب توجه سیاست گذاران، ارتقای فرهنگ مرتعداری و حمایت از بهره برداران است، زیرا بر اساس آمارها 42 درصد گوشت قرمز کشور در مراتع تولید می شود که 25 درصد آن را عشایر تامین می کنند.

معیشت بیش از یک میلیون و 63 هزار خانوار وابسته به مراتع است و 69 درصد قلمرو مراتع نیز در اختیار عشایر قرار دارد.

تولید سالانه 88 هزار تن عسل و سهم قابل توجه مراتع در تولید داروهای گیاهی و فرآورده های لبنی رارنشان می دهد و در زمان حاضر کشور با چالش هایی همچون فرسایش 2 میلیارد تنی خاک، تغییرات اقلیمی و کاهش 55 میلی متری بارندگی طی 50 سال گذشته مواجه است.

مشارکت عمومی و توجه مسوولان برای احیا و حفاظت از عرصه های مرتعی با جلوگیری از برداشت بی رویه گیاهان دارویی و علوفه ای در مراتع باید افزایش یابد تا این عرصه از طبیعت به عنوان بستر اصلی طبیعت، برای آینده در چرخه زیستی خود به سلامت باقی بماند.

اهمیت مراتع سمنان

سمنان از یک طرف به رشته کوه البرز اتصال دارد و این همسایگی اقلیم مرطوب و رویشگاه جنگل های پهن برگ هیرکانی را برای این استان به ارمغان آورده است.

سمنان از جنوب به مناطق خشک دشت کویر محدود می شود که این همجواری استان را به منطقه ای با تنوع گونه های گیاهی و رویشگاه گونه های منحصر به فرد گیاهی و جانوری و از مهمترین و باارزش ترین مناطق کشور تبدیل کرده است.

استان سمنان دارای سه میلیون و 741 هزار و 291 هکتار عرصه مرتعی شامل 796 هزار و 975 هکتار مراتع ییلاقی، 2 میلیون و 944 هزار و 316 هکتار عرصه مرتعی میان بند و2 میلیون 944 هزار و 316 هکتار عرصه مرتعی قشلاقی در قالب یک هزار و 252 سامانه عرفی است.

تا کنون 530 سامانه عرفی با تعریف طرح مرتعداری در استان سمنان واگذار و برای 722 سامانه عرفی پروانه چرا صادر شد.

در مجموع عرصه های مرتعی استان سمنان زمینه بهره مندی 6 هزار 820 خانوار را فراهم کرده است.

کپه کاری، بذرپاشی، تهیه و واگذاری طرح های مرتع داری، نظارت بر اجرای طرح های مرتع داری، ساماندهی چرای دام در سامانه های عرفی با کنترل پروانه چرا، از جمله تلاش ها برای حفظ عرصه های مرتعی به شمار می رود.

اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری سمنان برای آگاهی بخشی به جامعه از اهمیت مرتع و مرتع داری روز پنجشنبه همایشی را در منطقه رسم رودبار مهدیشهر با حضور مسوولان، بهره برداران، مرتع داران، جوامع محلی و اصحاب رسانه برگزار کرد.

فرماندار مهدیشهر در این آیین با تاکید بر ضرورت حفاظت از عرصه های منابع طبیعی، هشدار داد: نابودی مراتع و گیاهان، خطری جدی برای تداوم حیات بشر و تهدیدی برای امنیت غذایی و اقتصاد کشور محسوب می شود.

علی خداد با اشاره به مسوولیت اجتماعی در حفظ عرصه های منابع طبیعی، ادامه داد: همه موظفیم در راستای حفاظت از منابع طبیعی و فرهنگسازی در این زمینه گام برداریم و نباید اجازه استقرار صنایع آلاینده و مخرب محیط زیست داده شود.

وی افزود: توجه به چرای به موقع و متناسب دام ها و جلوگیری از چرای زودهنگام دام در مراتع از جمله مواردی است که باید با دقت مورد توجه قرار گیرد.

فرماندار مهدیشهر خاطرنشان کرد: حفاظت از طبیعت تنها وظیفه نهادهای دولتی نیست، بلکه مرتعداران، تشکل ها، شرکت های تعاونی عشایر همراه با مشارکت عمومی و آگاهی بخشی به جامعه باید برای تحقق این هدف تلاش کنند.

حفظ خاک در سایه حفاظت از مراتع

معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری سمنان در این آیین گفت: زمانی در مناطق شهرستان مهدیشهر با بارش های فراوان پوشش گیاهی و مرتعی متراکم و خوب بود، ان هنگام که بارندگی به یک نعمت تبدیل شد، آرام به زمین نشست و مهار شد و هیچ سیلی به وجود نیامد، بارش ها به سود طبیعت است؛ در صورتی که در قسمت دیگر که مرتع از بین رفته بود و پوشش گیاهی ضعیف بود، باران تبدیل به سیل شد و مخاطرات زیادی ایجاد کرد.

علی ترابی افزود: حفظ مراتع و جنگل ها فقط به عنوان حفظ منابع طبیعی و در حد یک شعار نیست بلکه یک زیرساخت و زیربنا برای حفظ آب و خاک است.

وی ادامه داد: باید با رفتارهای علمی، کارشناسی و تجربی در کنار مرتعداران و عشایر برای حفظ خاک تلاش شود.

معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری سمنان اظهار کرد: اجرای بندهای خاکی و عملیات آبخیزداری نقشی مهم در حفظ پوشش گیاهی در بالادست دارد.

وی افزود: مدیریت صحیح چرا و اجرای عملیات اصلاح و احیای مراتع می تواند منجر به بهبود وضعیت پوشش گیاهی و حاصلخیزی خاک شود و به طور موثری از فرسایش خاک و تخریب آن جلوگیری کند.

به گفته ترابی، طرح مرتع داری تلفیقی برپایه بهره برداری پایدار از مراتع معطوف است و ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی را در برمی گیرد.

وی اضافه کرد: طی اجرای طرح مرتعداری تلفیقی علاوه بر چرای دام که بخش مهمی از کاربرد مرتع است، سایر کاربری های مرتع نیز باید مورد توجه قرار گیرد.

وی ادامه داد: اجرای طرح مرتع داری تلفیقی در افزایش درآمد بهره برداران، حفظ تنوع زیستی و در نهایت بهبود معیشت جوامع محلی نقش مهمی دارد.

ترابی تصریح کرد: بررسی دقیقی از وضعیت مرتع به لحاظ پوشش گیاهی، ساختار خاک و منابع آب یک ضرورت است.

ضرورت توجه به دانش بومی

وی افزود: بهره گیری از دانش بومی و تجربه های جوامع محلی مرتعداران و بهره برداران، به همراه توجه به توجیه پذیری اقتصادی و پایش منظم لازمه موفقیت در اجرای طرح مرتع داری است.

معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری سمنان گفت: طرح مرتع داری تلفیقی با هدف ارتقای کیفیت و بهره وری از منابع طبیعی، به طور مستقیم به پایداری محیط زیست و افزایش رفاه اجتماعی و اقتصادی جوامع محلی و بهره برداران کمک می کند.

به گزارش ایرنا، استان سمنان با مساحت نزدیک به 97 هزار و 500 کیلومتر مربع یکی از پهناورترین استان های کشور ایران است که با پنج و 9 دهم درصد مساحت کل کشور، از این نظر هفتمین استان ایران محسوب می شود.

از 9 و هفت دهم میلیون هکتار وسعت استان سمنان، 55 درصد نواحی بیابان و خشک، 38.5 درصد مراتع، 2 درصد اراضی کشاورزی و 3.6 درصد جنگل است.